Blobb

12.01pm

Xi mkien mhux wisq 'il bogħod minn Ħ'Attard ilhom itellgħu murtali mit-tmienja bomm. Ħallihom ħa jgawdu la għandhom il-festa. U issa dalwaqt niċċelebraw is-seba' madonni; u wasalna f'Awissu u daqt ikun għadda staġun ieħor tal-festa, u tajjeb li nispiċċaw bil-kbir għax ta' l-aħħar ...

***

Ereżija wkoll sab il-ħin li jaqra Kimika u minbarra hekk kien ġentili biżżejjed li jaqsam ma' kulmin jaqra l-blogg tiegħu r-reazzjonijiet tiegħu dwar il-ktieb. Mingħajr il-ħafna retorika ta' ringrazzjamenti u apprezzamenti u x'naf jien, inserraħ rasi li għal xi wħud il-letteratura għadha relevanti. Anzi nasal ngħid li hija relevanti għal ħafna. Ir-relevanza tal-letteratura, għallinqas f'Malta, ġiet problematizzata f'artiklu li laqatni mill-ewwel ta' Dr Marco Galea, fit-Tabellina. Ġiet problematizzata aktar minn Stella Camilleri, fi bloggata skjetta li ġegħlitni naħseb ħafna.

Iżda lura għall-kummenti ta' Ereżija ... Hemm kummenti qawwija li anki lili tawni ħasda. Pereżempju t-titlu, L-innoċenza li qatt ma tlifna, li Ereżija jużah bħala tema tul il-bloggata kollha. L-innoċenza ta' poplu li għandi dubji serji jekk qattx kien verament iħaddan, jew kinux il-kittieba ta' dari li ħolqu dan il-mit madwaru. Jien aktar naħseb li hu każ tat-tieni.

***

Semmejt it-Tabellina. Ħadna pjaċir li Toni Sant ikkontribwixxa għall-aħħar aġġornament tal-ġurnal. Terġa', iddedika bloggata dwar l-istess artiklu. L-istess bħal Toni, kont qrajt il-ktieb ta' Eugenio Barba dwar il-gżejjer li jgħumu fil-wiċċ meta kont għadni involut fit-teatru. Barba mhuwiex teatrant konvenzjonali, mhux biss għax it-teatru li ħadem minnu nnifsu spara 'l barra mill-konvenzjonijiet (kif wara kollox għamlu t-teatranti l-aktar importanti fl-istorja tat-teatru) imma għaliex kien ukoll poeta tal-kliem. Nixtieq nieħu l-okkażjoni nsellem lill-bniedem li mhux biss ħadem ma' Barba imma wkoll kien hu li introduċieh fl-istudji teatrali fuq il-Blata, Ġanni Schranz. Kemm Toni Sant, kemm jien u kemm oħrajn tgħallimna ħafna mingħand dan il-bniedem, li bl-idjonsinkraziji kollha tiegħu, darba waħda welled viżjoni f'moħħu u għadu jaħdem għaliha sal-lum, minkejja l-kuntrumbajsi kollha.

***

Fl-aħħar paragrafu ta' l-artiklu tiegħu, Toni Sant jikteb hekk:

Fl-1994 ħtieġli nitlaq minn Malta. Minn dakinhar addottajt stil ta’ ħajja li spiss iġegħelni nistħajjel li qiegħed ngħix fuq gżira tgħum fil-wiċċ. Filwaqt li biż-żmien drajt ngħix barra minn Malta, żammejt ir-rieda li nibqa’ barrani.

It-toroq mgħawġa u misterjużi tal-ħajja ġabuni aktar insè ta' dawn il-ħsibijiet min-naħa l-oħra ta' l-istorja: meta minħabba fik xiħadd jispiċċa jitlaq kollox warajh u jispiċċa fuq blata għal kollox aljena għalih. It-toqol tar-responsabbiltà li tħoss wara li tkun qlajt lil xiħadd minn qoxortu, ġegħiltu jaqsam l-artijiet u l-ibħra, jillandja fuq żrara 'sempliċiment' biex ikun miegħek, hija responsabbiltà enormi ... u hu propju issa li bdejt inħossha. Biex ma nsemmux li tista', bħal fil-każ tiegħi, taqla' lil xiħadd minn appartament bit-twieqi jagħtu għal fuq muntanji ħodor, b'kilometru biss 'il bogħod minn foresti ma jispiċċaw qatt mimlija siġar iħokku s-sema, għasafar li ħadd ma jaf kif tisparalhom, annimali li ħadd m'għandu d-demm li jikkaċċjahom, xmajjar inġazzati mnejn tista' tixrob waqt li tgħum, u qċaċet oħra fejn il-pulmun tħossu kif qatt ma ħassejtu qabel, biex imbagħad isib ruħu fuq blata fejn is-siġar kollha tiġborhom f'metru kwadru, fejn allaħares jitfaċċa għasfur għax tinħaraq kaxxa infernali sħiħa, fejn diffiċli tagħmel differenza bejn l-ilma u l-bewl, u fejn qatt ma tista' tintilef.

Hemm stejjer ta' dijaspora minħabba x-xogħol; hemm oħrajn minħabba l-biża'; oħrajn minħabba l-ġuħ tal-ġisem jew tar-ruħ; oħrajn minħabba l-avventura. U hemm oħrajn li jseħħu sforz l-imħabba.

***

L-ewwel ritratt ikrah tad-dijaspora: Kelli dar. Illum m'hix tiegħi. Illum hemm raġel stramb b'mustaċċi folti u koroh qed joqgħod fiha. U miegħu għandu kelb, maħmuġ u mġiddem. U dan il-kelb il-maħmuġ qed jorqod fuq in-naħa tas-sodda fejn kont norqod jien.

***

L-ewwel ħsieb ikrah ta' min laqa' lill-immigrant f'daru: tgħid qed nirrabjahom lil dawk in-nies li għandhom ħafna għall-immigranti, bħal ċertu bloggej illustri li jitqanżaħ ħafna biex idaħħalhielna f'moħħna li t-terminu 'immigrant irregolari' huwa skorrett u għandna nużaw 'illegali' minflok? Wara kollox, illegali jew le, regolari jew le, illum jien responsabbli li ġibt persuna 'barranija' tokkupa spazju Malti. Imma mbagħad, wara kollox, il-barranija li ġibt jien mhix mill-Eritrea jew is-Sudan, mhix sewda faħma, anzi bajda karti, Ewropea ħafna aktar minni għax ġejja mill-pajjiż taċ-ċentru nett, mill-Ewropa ta' Abel, mnejn kienet titla' x-xemx, mnejn jafu jagħmlu r-rivoluzzjonijiet bil-bellus mhux jaqsmu l-ibħra fuq ċatra mtaqqba. Nista' nserraħ moħħi tgħid?

Mużika fl-isfond: Ancora, Ancora, Ancora, interpretazzjoni tal-vuċi t'alla mibdula f'dik ta' mara.