Ir-Rewwixta tal-Qassisin

Għoxrin sena ilu, meta r-reġim Soċjalista f'Malta kien qiegħed isammar l-aħħar ftit imsiemer fit-tebut tiegħu stess, il-grupp teatrali "ateatru" pproduċa d-dramm Ir-Rewwixta tal-Qassisin, ta' Alfred Buttigieg, drammaturgu li bid-deċiżjoni mgħaġġla tiegħu li jħalli l-kitba ħalla vojt kbir fit-teatru politiku f'Malta.

Marco Galea, studjuż tat-teatru, laqa' bil-ferħa ir-ritorn tad-dramm fuq il-palk tal-Manoel din il-ġimgħa. F'kumment li kiteb dwar Ir-Rewwixta tal-Qassisin, Dr Galea argumenta b'mod ċar li s-sitwazzjonijiet politiċi u soċjali attwali f'Malta huma simili ħafna għal dawk li kienu ġew attakkatti minn Alfred Buttigieg għoxrin sena ilu. Huwa minnu li ċerti affarijiet inbidlu; ngħidu aħna minn dak iż-żmien 'l hawn is-soċjalisti baqgħu fuq in-naħa ta' l-oppożizzjoni tneħħi ftit xhur daqs għaxar snin ilu, il-gazzetti m'għadhomx jirrappurtaw vjolenza politika, u Malta ssieħbet fl-Unjoni Ewropea. Madankollu, bħalma d-dramm jirnexxilu juri b'mod mill-aktar konvinċenti, il-poplu Malti għadu sal-lum dik il-ġgajta ġwejda li dejjem toqgħod għal dak li jgħidulha l-partiti tradizzjonali, dejjem lesta li taċċetta dak kollu li jħambqu fuqu ż-żewġ mexxejja fil-famużi omeliji monotoni li jagħmlu kull nhar ta' Ħadd.

Il-kapulavur ta' Buttigieg huwa eċċezzjoni fil-palk Malti, għaliex minkejja l-għoxrin sena li għaddew minn fuqu għadu frisk u attwali. L-ebda drammaturgu Malti ieħor ma rnexxielu jtella' fuq il-palk sitwazzjoni li għadha attwali għal-lum.

Fin-nota li kiteb fil-programm għall-produzzjoni tal-lum, Alfred Buttigieg jistaqsi mistoqsija fundamentali: kemm huwa minnu li Malta nbidlet mis-snin tmenin, meta, skond hu, "id-demokrazija f'Malta (...) għall-ewwel darba kienet mhedda"? Dak li jikteb fin-nota tiegħu donnu jwieġeb din il-mistqosija: mhux wisq. Fil-bid tas-seklu 21, l-onorevoli politikanti għadhom jgħidulna li dak kollu li jgħidu huwa tajjeb u dak li jgħidu 'l-oħrajn' huwa ħażin; għad għandna politikanti narċissisti - ħafna drabi b'arroganza żul minn hawn - li l-ħin kollu jtambru fuq rasna; għadna nirċievu messaġġi mill-gvern li għandna bżonn nissikkaw iċ-ċintorin għall-ġid ta' l-ekonomija; għadna ppolarizzati.

Ħafna mill-artisti u l-intellettwali li kibru fis-snin tmenin, bħal Buttigieg u Marco Galea, spiss jesprimu nuqqas ta' fiduċja li qatt l-affarijiet se jinbidlu. Minkejja t-tmiem ġdid tad-dramm - il-verżjoni ta' issa tagħti raġġ ta' tama - il-preżentiment ta' Buttigieg li l-istorja tibqa' tirrepeti ruħha jipprova dan li qed ngħid.

Ħadt pjaċir ninnota li numru kbir ta' studenti tal-letteratura attendew għar-rappreżentazzjoni. Sfortunatament din hija rarità oħra f'dan il-pajjiż. Meta d-dramm ittella' għall-ewwel darba dawn it-talin kienu lanqas biss twieldu u ftit li xejn jistgħu jifhmu x'jiġifieri tgħix f'pajjiż stuprat minn reġim vjolenti bħalma kien il-Partit Soċjalista ta' dak iż-żmien. Madankollu, ninsab ċert li setgħu jidentifikaw ruħhom mal-kwistjonijiet imqajma mill-koċċ seminaristi fir-reċta tagħhom dwar ir-rewwixta tal-qassisin immexxija minn Dun Gejtan Mannarino fl-1775.